سکسیونر چیست؟

از جمله تجهیزات اساسی در هر ایستگاه برق فشار قوی به شمار می آید. سکسیونر در ایستگاه های برق فشار قوی نقش جدا کننده بخش های مختلف از سکشن های دارای ولتاژ را دارد. این وسیله به صورت دستی کار می کند و توانایی قطع جریان مدار را ندارد. این قطعه، ابزاری برای قطع سامانه هایی است که به طور تقریبی بدون جریان هستند. سکسیونرها که از آن به عنوان کلید قدرت نیز یاد می کنند کاربرد و اجزای گوناگونی دارند و در انواع مختلف سکسیونر کشویی، تیغه ای، اهرمی، قیچی و زمینی موجود می باشد.

منظور از سکسیونر چیست

منظور از سکسیونر نوعی کلید جدا کننده است که وظیفه قطع سامانه های بدون جریان را دارد. به بیانی دیگر سکسیونر یا سوا ساز، قطعاتی که دارای ولتاژ هستند را از شبکه اصلی جدا می کند. این مدل کلید محفظه ای برای خاموش کردن جرقه ندارد و دارای تیغه های قابل مشاهده هستند.

نکته قابل توجه در استفاده از این وسیله ناتوانی آن در حالت فرمان زیر بار است. این جمله بدان معنا است که بر روی سکسیونر ها در زمان زیر بار نمی توان مانوری انجام داد، زیرا قابلیت بازبست در زیر بار را ندارند و ممکن است باعث آسیب های جدی به خود سکسیونر و دیگر اجزا شوند.

سکسیونر ها با قطع و وصل سیستم های بدون جریان و جداسازی پست های فشار قوی از برق گرفتگی جلوگیری می کنند. این کلید های جدا کننده مکانیکی یا رابط بین سیستم ها به طور معمول در زمان بازرسی و تعمیرات در تجهیزات فشار قوی برق، باز یا بسته می شوند.

بیشتر بخوانید : ترموستات تابلویی چیست

کاربرد سکسیونر چیست

سکسیونر دستگاهی است که کاربرد های زیادی دارد. به عنوان مثال برای مصرف کننده این اطمینان را به وجود می آورد که دستگاه الکتریکی از مدار جدا شده و خطر قابل توجهی ندارد. این کاربرد سکسیونر موجب شده تا طراحی این دستگاه به گونه ای باشد که در زمان قطع و وصل جریان برق، محل قطع شدگی و بریده شدن را به خوبی نشان دهد.

به بیانی دیگر کاربرد اصلی جدا کننده ها یا سکسیونر ایزوله کردن و ایمن نمودن تجهیزاتی است که مورد استفاده قرار می گیرند. بدین طریق از سکسیونر ها به عنوان دستگاه کنترل مدار و جریان استفاده نمی کنند زیرا از ظرفیت کافی برخوردار نیستند.

اجزای سکسیونر چیست

اجزای سکسیونر به سه بخش اصلی تقسیم می شوند. این اجزا عبارت اند از: مقره اتکایی، تیغه های حامل جریان مدار و مکانیسم عمل کننده و اهرم های مربوط به آن.

جنس تیغه های حامل جریان که به آن کنتاکت نیز گفته می شود، باید جوری باشد که در زمان بسته بودن سکسیونر مقاومت کمی داشته باشد. به علاوه آنها باید به گونه ای طراحی شوند که در هنگام عبور جریان از سکسیونر، دمایی فراتر از نود درجه سانتی گراد نداشته باشند.تیغه ها ممکن است بر اثر قطع و وصل حریان سکسیونر، اکسید شوند. بدین ترتیب جنس آنها باید پراکسید و محکم باشد. همچنین بهتر است کنتاکت ها از مقاومت مکانیکی بالایی برخوردار باشند.

مقره از دیگر اجزای سکسیونر است که باید اندازه و جنس مناسب داشته باشد. نحوه عملکرد سکسیونر می تواند به دو گونه ی دستی و موتوری باشد. در نوع دستی عملکرد سکسیونر از طریق دست تحریک می شود و در نوع موتوری به وسیله یک موتور الکتریکی متصل به گیربکس، به اهرم ها نیرو وارد می کند و سکسیونر را باز و بسته می کند.

انواع سکسیونر چیست

سکسیونر ها با توجه به میزان ولتاژ و کاربردی که دارند، دارای انواع گوناگونی هستند. در ادامه مطلب برخی از آنها را معرفی می کنیم.

• سکسیونر تیغه ای: سکسیونر تیغه ای مناسب ولتاژ های کم و متوسط است. از این نوع جداکننده برای قطع و وصل و ایجاد حفاظی ایمن در زمان کارکرد و مکان هایی با محدودیت سطح استفاده می شود.

با توجه به میزان جریانی که از سکسیونر تیغه ای عبور می کند، تیغه ها از ساده به نوع دوتایی و از مدل تسمه ای به پروفیلی، لوله ای و میله ای تغییر می کند.

این سکسیونر ها باید به گونه ای باشند که در شرایط جوی متفاوت مانند نیروی باد یا برف به راحتی وصل نشوند. جداکننده تیغه ای دو نوع کنتاکت متحرک و ثابت دارد.

• سکسیونر کشویی: این نوع سکسیونر متناسب کیوسک یا قفسه های کم عمق است و اغلب به طور میله ای و در جهت عمود بر سطح قطع و وصل می شوند. ساختار آنها به شکل دو پایه ثابت و یک مدل تیغه متحرک است. حرکت تیغه در امتداد خود تیغه است.

• سکسیونر قیچی: سکسیونر قیچی که از آن با نام پانتوگراف یا یک ستونی نیز یاد می شود، برای ولتاژ های بسیار فشار قوی متناسب است. و به طور معمول در مکان هایی با اختلاف ارتفاع نصب می شود.

• سکسیونر اهرمی: سکسیونر اهرمی در ولتاژ های بین 63 تا 765 کیلو ولت کارایی دارد و از یک تیغه لوله ای برای فاز های بین ولتاژ 63 تا 230 کیلو ولت و یا دو تیغه لوله ای شکل برای ولتاژ های بین 145 تا 765 کیلو ولت ساخته شده است.

• سکسیونر زمین: سکسیونر زمین به عنوان یک وسیله ایمنی برای افرادی که روی خطوط انتقال و تجهیزات پست فعالیت دارند، استفاده می شود. در واقع سکسیونر زمین نوعی سکسیونر تیغه ای است.

سخن پایانی

به طور کلی سکسیونر ها دارای یک اهرم و دو عدد کنتاکت هستند. اهرم وظیفه قطع و وصل کردن جریان بین دو کنتاکت را انجام می دهد. شیوه کارکرد اهرم برای قطع و وصل بین تیغه ها متفاوت است. اگر در زمان کارکرد سکسیونر خطایی صورت گیرد، این وسیله به منظور قطع جریان خطا طراحی نشده است.

سوالات متداول

• کار اصلی و مهم سکسیونر چیست؟

 سکسیونر دستگاهی است که در ایستگاه های برق استفاده می شود و موجب جدا کردن ولتاژ بین پست های مختلف می شود تا محیطی ایمن برای افراد مشغول به کار در آن قسنمت به وجود آورد.

• آیا از همه ی سکسیونر ها می توان در همه جا استفاده کرد؟

خیر، سکسیونر های متفاوتی با توجه به ولتاژ و کارکرد وجود دارد.

• سکسیونر ها چگونه کار می کنند؟

 سکسیونر ها در دو نوع دستی و موتوری وجود دارند و هر کدام به شکلی متفاوت عمل می کنند.